Цинк – есенцијален минерал со многу витални улоги во нашето тело

Недостигот цинк може сериозно да ја наруши функцијата на имунолошкиот систем. Затоа цинкот често се користи во третманот на обичната настинка, бидејќи се покажа дека ги намалува интензитетот и времетраењето на инфекцијата. Цинкот дејствува и како антиоксиданс што ги штити клетките од оксидативен стрес

Во последните години минералот цинк е доста актуелен во голем број фармацевтски и прехранбени производи. Имајќи го предвид фактот дека во нашата почва има недостиг од овој минерал со многу витални улоги во нашето тело, сметам дека вреди да се обрне внимание на бенефициите од неговото редовно внесување.  Цинкот припаѓа на групата есенцијални минерали што нашето тело не ги произведува и затоа треба да се внесува преку балансирана исхрана или со додатоци во исхраната. Цинкот е вклучен во голем број физиолошки процеси во човечкото тело, одговорен е за активноста на околу 300 различни ензими, придонесува за нормална функција на имунолошкиот систем, учествува во синтезата на протеините и генетскиот материјал (ДНК), заздравувањето на раните и делбата на клетките. Стимулира нормален раст и развој за време на бременоста, детството и адолесценцијата, а исто така е потребен за одржување на нормално чувство за вкус и мирис.

Цинкот е важен за сите системи на телото каде што клетките се делат брзо, како што се имуниот и репродуктивниот систем, како и кожата, косата и ноктите. Континуираната употреба на цинк доведува до засилување на имунитетот, заштита на клетките од оксидативен стрес, заздравување на раните, одржување на нормално ниво на тестостерон во крвта, подобрување на когнитивните функции, регулирање на нормалното ниво на шеќер во крвта, намалување на ризикот од срцеви заболувања, помага во борбата против акните итн.
Од друга страна, силниот недостиг од цинк ја намалува имунолошката функција на организмот бидејќи цинкот е одговорен за активирање на Т-лимфоцитите, еден вид бели крвни клетки одговорни за контролирање и регулирање на имунолошкиот одговор и отстранување (убивање) на заразените и канцерогените клетки.

Други вообичаени знаци на недостиг од цинк вклучуваат губење на апетитот, бавно зацелување на раните, сува и испукана кожа, дерматитис и други проблеми со кожата како што се акни, кршливи нокти, опаѓање на косата, намален вкус и мирис, необјаснето слабеење, дијареја, хроничен замор, слабост на мускулите, импотенција, па дури и депресија. Еден од очигледните знаци на недостиг од цинк се неправилни бели дамки на ноктите. Недостигот од цинк може да доведе до ниско ниво на тестостерон и следствено на тоа да се намали машката плодност. Покрај нискиот тестостерон, недостигот од цинк негативно влијае на производството и подвижноста на спермата и се препорачува при третман на неплодност кај мажите.
Недостигот од цинк може сериозно да ја наруши функцијата на имунолошкиот систем. Затоа цинкот често се користи во третманот на обичната настинка, бидејќи се покажа дека ги намалува интензитетот и времетраењето на инфекцијата. Цинкот дејствува и како антиоксиданс што ги штити клетките од оксидативен стрес. Оксидативниот стрес е состојба на преоптоварување на телото со слободни радикали, кои доведуваат до оштетување на клетките, забрзано стареење и до хронични воспаленија што се во заднината на многу хронични и малигни заболувања.

Придобивката од цинк е тоа што ги намалува оксидативниот стрес и воспалението дејствувајќи антиинфламаторно со намалување на нивото на одредени воспалителни протеини.
Интересно е што некои хронични заболувања, како што се кардиоваскуларните заболувања и дијабетес тип 2, се поврзани токму со недостиг од цинк. Треба да се истакне дека недостигот од цинк е особено присутен кај постарите лица, кои најчесто ги манифестираат овие заболувања. Поради својата важна улога во синтезата на колагенот, цинкот се користи за забрзување на заздравувањето на раните, особено изгорениците, одредени чиреви и за лекување на некои вообичаени состојби како што се акните. Топикално аплицирани, креми со цинк се користат за лекување исип од пелени и други иритации на кожата. Цинкот е неопходен за создавање и ослободување на мелатонин, неврохормон неопходен за полесно заспивање и квалитетен сон. Консумирањето цинк и магнезиум пред спиење има позитивен ефект врз квалитетот на спиењето и се препорачува за луѓе што страдаат од несоница.

Цинкот се наоѓа природно во многу видови храна како што се школки, црн дроб, семки од тиква, семе од сусам и сончоглед, говедско месо, мисиркино месо, јајца, грашок, леќа, леблебија, грав, соја, бадеми, овес, кикирики, ореви, сирење итн.
Сепак, недостиг од цинк е забележан најчесто кај деца, адолесценти, бремени жени и доилки, стари лица, вегетаријанци и вегани, хронични алкохоличари, неисхранети луѓе и пациенти со воспалителни заболувања на цревата, како што се Кронова болест и улцеративен колитис. Како и со другите хранливи материи, се препорачуваат природни извори на цинк, но при одредени здравствени услови, неопходна е употреба на додатоци во исхраната што содржат цинк. При тоа првенствено се мисли на недостиг на овој минерал, ослабен имунитет или закрепнување од повреда, ограничувања во исхраната (алергии, интолеранција на храна, вегетаријанска исхрана), лоши навики во исхраната и услови на зголемена потреба од одредени елементи како што се бременост и доење. Цинкот е најефикасен ако се зема најмалку еден час пред или два часа по оброкот.

Меѓутоа, во случај на стомачни тегоби, треба да се зема со оброк. Најдобро е да се зема со вода, а никогаш со млеко или со кафе. Производите што содржат калциум, железо или кофеин можат да ја намалат апсорпцијата на овој минерал. Количеството на дополнително внесен цинк зависи од потребите на организмот (одредени заболувања, бременост, доење), возраста и полот. Препорачаната дневна доза цинк за возрасна популација е 10-15 мг.